Transcriptie A.
Huwelijksevoorwaarden Joachim van Wijhe en Josina van de Bongard. 1581.
Transcriptie A, pagina 1
In den naeme, ende ter eeren van
God almachtich, sij heimelicken, dat duer
tusschen spreecken van vrunden ende
maegen ten beijden sijden, mit wel goeden
rijpen voor raet, in wettelick huwelicke
vergadert, zijn. Den Edele(n) Erentfesten
joncker Joachim van Wijhe, heer tot
Hijrnen ter eenre, ende der Erent=
rijcke en(de) duechsaeme joffrou Josina
vanden Bongart, echte dochter vande edele
Erentfeste joncker Floris vanden Bongart
ende der Edeler Erentrijcke joffrou
Agnes van Aeswijn, echte luijden, heere
ende vrouwe tot Nieuroen ter andere sijden,
sulx dat joncker Joachim van Wijhe,
heer tot Hijrnen voorn(oemd), aen joffrou Jo=
sina vanden Bongart, zijn toecoemen(de) huijsvrou,
in rechter hijlixe voirwaerden zal brengen
ende brengt mitsdesen. Dat slot en(de)
huijs van Hijrnen, mit de heerlicheijt,
en(de) alle zijne toebehoeren, mitsgaders
noch het huijs van Blanckenborch
mit zijn goederen ende gherechticheijt.
Ende voorts alle zijne andere roeren(de)
ende onroeren(de) goederen, zoe zijnder
Edele, die van zijne vaeder ende moeder
zal?? aen gestorven, ende inscheijdinge en(de)
deijlinge, achter volgen(de) het maechgescheijt
van date den vijftienden martii a(nn)o vyff=
ende tseventich, ende oock andersins
aen gecoemen soude moegen weesen, soe
waer en(de) wat plaetsen, en(de) heeren lande
die gelegen zijn. Ende zijnder Edele, die
in besit ende gebruijck is hebbende ofte
Transcriptie A , pagina 2
gecrijgensal, mitsgaders noch alsulcke
gherechticheijt van goederen, als die heer
van Balgoijen, en(de) joffer Stommels tegen
woordich in lijftocht besitten(de) zijn. Hyer en tegen
soe gheven de Edele Erentfeste joncker
Floris vanden Bongart, ende de Edele
Erentfestige joffer Agnes Aeswijn
heere en(de) vrouwe tot Nieuroen echte=
luijdenvoerts, mit joffrou Josina vande
Bongart hemluijden dochter, in rechter
hijlixe voirwaerde, die bouwerie van
Ruwiel, zoe groot ende cleijn die gelegen
is by den huijse van Ruwiel, ende Jan
Gerritss(en) tegenwoerdich bewoenen(de) ende
gebruycken(de) is, waer van die heer van
Hijrnen den pacht van dijen ontfangen
en(de) bueren zal. Die martini inden winter
a(nn)o XVc twe ende tachtich (1582) verschijnen
zal, achtervolgen(de) die huijscedulle daer
van zijnde.Voorts zoe zal de heere
van Nieuroen gehouden wesen zijne voorsc(reven)
dochter uuijt te rusten, en(de) te cleden, eer=
licken als alsulcken dochter van adel
toe staen. Nochzal gheven d(e) voorsc(reven)
Transcriptie A , pagina 3
heere ende vrouwe tot Nieuroen echte=
luyden, met d(e) voorn(oemde) joffrou Josina vanden
Bongart, hemluyden dochter in rechter hij=
lixe voirwaerd(en), die hijsinge en(de) heerlicheyt
van Ruwiel, met alle die goederen ende
gherechticheyt daer toe staende en(de) behoeren(de)
als die gecoft zijn van Cornelis van Amp=
stel van Mijnden, after volgende zeeckere
testamente in date den sestienden dach
Septembris a(nn)o XVc tachtentich (1580). Ende
daer toe noch vier morgen ende twe
hont lants, zoe groot ende cleijn die
tot Brueckelen in en(de) waren gherecht te=
gens die poel hoffsteder over,beneffens
den kerk graft gelegen zijn, naer luijt
en(de) inhout des testamentsvoorsc(reven), alle
welck voorsc(reven) huijs en(de)heerlicheijt van
Inwiel mit de gherechticheijt en(de)goederen
van dyen, ende d(e) voorts vier morgenende
twe hont lants, die heer van Hijrnen,
ende joffrou Josina vanden Bongart
zijn toecoemende huijsvrou voorn(oemd)eerst
zellen, aen veerdigen, hebben endeontfan=
gen nae dode vanden voorsc(reven) heereen(de)
vrouwe tot Nieuroen. Mit
expresse condities nochtans dat
d(e) voorn(oemde) heer van Hijrnen endejuffrou
Josina vanden Bongart mit de
voorsc(reven) goederen nu en ten ewygendaegen vertegen zellen
zijn van alle haere vaderlicke en
de moederlicke erffenisse ende ver=
starff. Ende zal d(e) voorn(oemde)
heer van Hijrnen mit zijn toecoe=
mende huijsfrou, des ver=
maent wesen, behoerlicke ver=
Transcriptie A, pagina 4
tichnesse als dan te doen. Voer behou=
den dat d(e) voorsc(reven) jofferJosina vanden
Bongart, in alle zijt vallen haere ghe=
rechticheijt zal behouden endegenyeten.
Zo oock geconditioneert dat alsoe
joffrou Agnes van Aeswijn
vrouwe tot Nienroen voorts als noch
competeren(de) zijn, zeeckere pennin=
gen van joffrou Josina van Broeck=
huysen vrouwe tot Braeckel haer
vrou moeder als te weeten
ses duijsent gulden, uuijt crach=
te van zeeckere hijlixe voirwaerden.
Soe ist versproecken dat mit de
voorsc(reven) penningen daer vancoemende
eerst, en(de) vooral, het huijs van
Ruwiel mit de landen van dyen
vanden lasten daerop staende,
ofte daer op bevonden mochten
worden, gevrijt zullen worden.
Ende die resterende pennin=
gen daer over loepende, sal die
heer van Hijrnen, ofte zijn toe=
coemende huijsvrou voorsc(reven), halff
hebben ende genyeten. Mitsgaders
conditien toe gedaen dat bij ge=
valle die hooft somme voorsc(reven)
die welcke soude coemen vanden
vrouwe van Braeckel voorsc(reven)
op die behoerlicke tijde nyet
Transcriptie A, pagina 5
op gebrocht en worden. Sal men die
renthen als dan jaerlix van dyen
coemende, employeren tot betalinge
der jaerlixe renthen, gaende
uuijt den huijse van Ruwiel, ende
landen van dyen, ende dat ge=
duijrende tot der off lossingen toe
ende langer nyet. Mit voirwaerde oft
gebuerde dat die voorsc(reven) heer
van Hijrnen quaeme te sterven
sonder wettelicke echte geboerte
after te laeten (dat God verhuede)
bij joffrou Josinavanden Bongart
voorsc(reven) geprocreeert datinsulcken
gevalle joffrou Josina vanden Bongart
off staen zal met haer aengebrochte
en(de) aen gevallen goederen, ende met
die helfte vanden overgespaerde ende
aen gecofte goederen, mits dat die
voorsc(reven) joffrou Josina vandenBongart
gehouden zal zijn die helften vanden
schulden syaende huwelick gemaect
te betaelen. Ende dat die
voorsc(reven) joffrou Josina vanden Bongart nae
haer zal nemen haer clederen
cleijnodien, mit haer trouwel schatt, tot haeren levebehoeren(de)
mitsgaders dat d(e) voorsc(reven) joffrou
Josina vanden Bongart daer en
boven het huijs tot Hijrnen, mit
duijsent gulden jaerlix, naest den huyse gelegen, haer leven
lanck tot een rechte lijftochte
Transcriptie A, pagina 6
besitten sal, ende zoe verre die goederen omden hyse gelegengheen
duysent gulden jaerlix mochten op brengen die restevoorsc(reven) uuijt
alle die heere van Hijrnen zijne goe=
deren, zoe rijckse als alle andere goederen
sonder dat d(e) voorsc(reven) joffer
Josina vanden Bongart yetwes
meer zal weeten te eijsschen tzij van wat natuere die goederen
moegen weesen dan
boven verhaelt, mits dat d(e) voorsc(reven)
heer van Hijrnen voor de voorsc(reven) lijftocht gehoudenzal zijn,
goede, souffisante verseeckeringe voor
die leen heer ofte rechter, waer onder die
goederen sorteren(de) zijn ende e(de)n alsoe men verstaetdat alle aengecofte en(de) aengeworven goederen staen(de)huwelick halff en(de) halff zullen zijnsoe zal die langstlevende die een helft in eijgendom en(de) die ander helft in rechter lijftochten besitten mitsdatse dat se dat huys in raecken(de) daeck zal houen naer behoeren te doen
tot vermaningeende gesinne. Is
oock geconditioneert en(de) voersproocken, dat
zoe werde die voorsc(reven) heer van Hijrnen en(de)
joffrou Josina vanden Bongart zijn
toecomen(de) huysvrou, gheene blijckende
geboorten bij malcander en vercregen
(dat God verhuede) dat als dan die
goederen rectproce zellen gaen aen
die sijde, daer van zij heen gecoemen
zullen zijn. Beheltelicken haer
beijder lijftochte als voorsc(reven) is. Ende indyen
dat het gebuerde dat de heer
van Hijrnen off livich worde, est er
laetende blijvende blijcken(de) geboerte
bij joffrou Josina vanden Bongart
zijn toecoemen(de) huysvrou geprocreerts
dat insulcken gevalle (zou d(e) voorsc(reven)
joffrou haer nyet en verander
saete)zal blijven sitte3n in alle
Transcriptie A, pagina 7
des heere van Hijrnen gereede en(de)
ongerede goederen. Soe aen wat
sijde die aen gecoemen souen moegen
weesen, mits daer van gevende be=
hoorlicke inventaris van gerede
ende ongerede goederen ende dat
ter tijt toe dat die kinderen tot
hoer4en mundigen daegen gecoemen zul=
len zijn, te weeten tot twintich
jaeren, haers ouderdombs. Ende
dat d(e) voorsc(reven) joffrou gehouden zal
zijn haere kinderen wel eerlicken te
onderhouden, tot dat zij tot hoeren
mundigen daegen gecoemen zullen zijn.
Mits dat d(e) voorsc(reven) jouffrouwe
Josina vanden Bongart als dan zal
laeten volgen, den kinderen bij den
heere van Hijrnen geprocreeert, die
goederen van haeren vader, behalven
haer lijftochte hyer boven verhaelt,
ten waersaecke datter een soene
waer gecoemen zijnde tot zijnen twin=
tich jaeren saljoffrou Josina
vanden Bongart als van verlaeten
het huijs ende heerlickheyt van
Hijrnen, ende die goederen daer toebehoeren
staende. Mit expresse conditien
dat haerder Edele in plaets van
dyen weder om aenveerden zal, het
huijs tot Blanckenborch, ende die
goederen daer omme gelegen tot
Transcriptie A, pagina 8
die somme van duijsent gulden jaerlix.
Ende zoe verre die goederen nyet
suffisant genoech en zijn, sel men haer
Edele ander verseeckeringe doen, van
andere goederen daer omtrent gelegen
mits dat zij mit haer zal moegen
nemen van elx huijsraet wat, uuijt
gesondert het geschut ende geweer
ende her houwerck op de huijse behoeren(de)
wesende hout vast, eert vast, ende
naegel vast. Ende off het gebuerde
dat die voorsc(reven) kinderen bij joffrou Josina
geprocreert gecoemen zijnde tot haeren
mundigen daegen, bij vrunden ende maegen
aen beijde sijden, raedt begaven ten huwe=
licken staet, dat als van joffrou Jo=
sina vanden Bongart voorsc(reven), gehoven zal zijn,
nae gelegentheijt des goets, den voorsc(reven
kinderen van haere goederen mede uuijt
te setten, ende te begiftigen. Ende
oft saeck waer dat die heer van
Hijrnen voorsc(reven) nae het off staerven
van joffrou Josina vanden Bongart,
hem weder in een ander huwelick
begave. Dat in sulcken gevalle
die outste soene vanden eersyen
bedde (te weten bij joffrou
Josina vanden Bongart geprocreeert
zal succederen nae dode zijns
vaeders in alle die leen goederen
bij zijnen vaeder after gelaten.
Transcriptie A, pagina 9
Ende die voor ende nae kinde=
ren sellen alledie andere goede=
ren hooft voor hooft sceijden en(de)
deijlen. Ende indyen daer meer kinderenwaeren t zij soenenofte dochteren ofte alleen eendochter, sullen die genyeten van haer vaeders
goet vrij voor uuijt genyeten het huijs te Blanckenborch,mit ses hondert
gulden jaerlix daer ontrent gelegen. Ende off joffer Josinavanden Bongart
sich in een ander hijlick begave, ende kinderen verprocreeerden sullen die voerkinderen bij jonker Joachim van Wijhe geprocreeert voor uuijt
genyeten van joffer Josina haer goet twe hondert guldenjaerlix en(de)
die reste vanden goederen zellen die voer en(de) naekinderen
gelijckelicken in de hooffden scheijden en(de) deijlen.Voerts
zijn t voirwaerden, waertsaecken dat
joffer Josina vanden Bongart quaeme
te sterven sonder blijcken (de) geboorte
bij haere edele man toecoemende,
geprocreeert after te laeten, dat
insulcken gevalle, zullen gaen die
goederen, reciproce daer zij heene
gecoemen zijn. Ende dat
d(e) voorn(oemde) heer van Hijrnen zal ge=
nyeten die helfte vanden overige
spaerde ende overgeworven goederen
ende oock van gelijcke betaelen
zal die helfte vanden schulden
staende huwelick gemaect, mitsgaders
dat die heer van Hijrnen voorsc(reven)
Transcriptie A, pagina 10
zal hebben zijn behoerlicke lijftoch=
te in de bouwerie van Ruwiel
zoe groot ende cleijn die gelegentheijt
is, bijden huijse van Ruwiel, zijn
leven lanck geduijren. Soe die
selve gebruijct wordt bij den
bouman tegenwoirdich, ende dat
nae lijftochten rechte, waer voers
men hen doen zal tot vermaninge
goede verseeckeringe. Zij zal oock die ander helfte vandeover gespaerde en(de) aengeteste (?) goederen in rechter lijftochte te besitten. Ende
indyen dat hen gebuerde dat
joffrou Josina vanden Bongart voorsc(reven)
off livich worde, after laeten(de) blijc=
kende blijven(de) , geboorte, bij de
heer van Hijrnen geprocreeert, dat
in sulcken gevalle die heer van Hijrnen
voor(noemd), zal blijven sitten in alle haere
gereede ende ongerede goederen, waer=
van ofte van wat sijde die aen gecoemen
mochten zijn, mits daer van leveren(de)
behoorlicken inventaris als voiren.
Ende dat ter tijt toe, wes (?)
die kinderen tot haeren mundigen
daegen gecoemen zullen zijn, als te
weeten tot haeren twintich jaeren
ouderdoms., mits oock gehouden zal
zijn. zoe lange die kinderen wel
eerlicken te onder houden, ende op
te voeden. Ende mede den selven
(in zoe verne zij haer mit
Transcriptie A, pagina 11
vrunden raet van bijden sijden ten
houwelicken staete begaven) een
eerlicke uuijtsettinge nae gelegent=
heijt des goets tot doen van
zijne goederen als voeren. Ende
zal saer beneffens oock gehouden
zijn, den kinderen tot haeren mundi=
gen daegen gecoemen zijnde te
laeten volgen, t ghene dat haer
van haere moeder aen gecoemen
mocht weesen, behoudens zijne
lijftochte voerens genomineert.
Voorts zijn t conditien off het
saecke waer, dat joffrou Jo=
sina voorsc(reven) nae dode van den
heer van Hijrnen werder omme
begave ten huwelicke staete,
hebbende blijckens geboorte, dat
haerder, etc. als dan weder ver=
laeten zal die huijsinge vande heer=
lickheijt van Hijrnen, ende aen=
veerden die huijsinge van Blancken=
borch. Ende in plaetse van
duijsent gulden voerens genoempt
nyet meer genyeten zal, dan
die somme van ses homdert gulden
jaerlix tot een rechter tochte.
Noch is wel expresselicken gecom=
ditioneert dat zoe verne enyge
penningen quaemen van sijde joffrou
Transcriptie A, pagina 12
Josina vanden Bongart voorsc(reven) dat
die voorn(oemde) heer van Hijrnen zal ge=
houden weesen, die selve te be=
leggen tot d(e) voorsc(reven) joffrou Josina
vanden Bongart haere prouffyte
off daer genoech voor soen uuijtsettinge
zijne goederen. Is voorts die voir
wairt, dat die kinderen bij de
heer van Hijrnen aen joffrou Josina
vanden Bongart zijne toecoemende huijsvrou
geprocreeert, endeoock die selve
haere kints kinderen, stervende zullen
opden anderen erven tot den lesten
toe ende voer halve broeders ofte susters geprofereertworden.
Ende indyen dat alle die
kinderen ende kints kinderen quamen
te sterven, soe zullen die goederen
vallen en(de) succederen aen die sijde
daer zij heene gecoemen zijn, mits
conditien toe gedaen, dat die kin=
deren , gecoemen zijnde tot haeren
haeren mundigen daegen, sullen haeren
vrijen wille doen mit haere goederen
onbecroond van yemanden. Ende
Transcriptie A, pagina 13
Voorts is versproecken dat
d(e) voorn(oemde) heer van Hijrnen en(de) joffer Josina
vanden Bongart zijn toecoemende huijsvrou
malcanderen zullen moegen vorder lijftoch=
t (onleesbaar) ende staende huwelickvan haere (onleesbaar)
...neren t zij bij testamente ofte andersins ende dieselve ver=
minderen ende vermeerderen nae hueren
gelieften. Ende dat
oock gheen van beijde perthijen langstle=
vende gheen goederen en zal dorven
ruijmen, ten zij dat die langstleven(de)
van zijnder tocht verseeckert en(de)be=
waert zal zijn. Is noch wel expresse=
licken geconditioneert, dat de heer
van Hijrnen, gehouden zal weesen
joffrou Josina vanden Bongart zijn toe=
coemen(de) huysvrou tot een morgen gave
te gheven een goude keten ten
prijse van vijff hondert Carolus
gulden. Sullen oock dese hijlix
luijden respective doen den anderen int
ghene voorsc(reven) is, verwaeren ende
Transcriptie A, pagina 14
zoe lange zulx nyet geschiet
en is. Sal nyetemin gelijckelicken
wel dese opereren ende cracht
hebben oft voer eenen ordinans
rechter cum interpositione decrets (?)
geschyet waere. Sonder arch
ende list. Des tot eenen
oorconde, soe hebben de Edele
Erentfeste joncker Floris
vanden Bongart, ende Joffrou
Agnes van Aeswijn, heer en(de) vrouwe
tot Nieuroen echte luijden, ende
die Edele Erentfeste joncker
Joachim van Wijhe heer tot Hijrnen
mitsgaders joffrou Josina vandenBongart
desen elx ondergeteckent ten presen=
tie vanden Edelen Erentfeste joncke=
ren joncker Oth vam Wijhe heer
tot Echtelt, joncker Johan Wittenhorst
heer vander Horst, ende drost
vanden landen van Kessel en(de)Montvoirt en(de)
joncker Hermen van Wittenhorst, heer
van Konixsfelt ende Waelwijck en(de)
joncker Jan Vos van Zwartsenborch
drost van Middeler, ende Honc=
ker Heijnrick vander Stien Huijs
amptman vanden Graeff en(de) den lande
van Cuijck opte eene sijde. Ende
den Edelen Erentfesten jonckeren
joncker Reijner van Aeswijn heer
tot Braeckel, joncker Beernt
vanden Bongart, joncker Stees van
Aeswijn heer tot Gramsborch joncker
Transcriptie A, pagina 15
Lubbert Torck heer van Heesbeen ende
joncker Evert van Leswijn, die
welcke desen als vrunden en(de) dedings
luijden elx ondergetekend hebben. Ghe=
geven int jaer ons heeren duysent
vijff hondert een en(de) tachtich, opden
sesten dach maij.
(Alle getuigen en vrienden etc.ondertekenden leesbaar)
